Bán cầu não ưu thế của bạn là gì? | Wellbeing

BS Nguyễn Hoàng Nguyên | Điều phối dự án Sơ cứu nhanh – Giành sự sống

Tổ chức Giáo dục sức khỏe Wellbeing

Bán cầu não chiếm ưu thế là bán cầu não trái trái gặp ở 90% số người trên thế giới, và những người này thuận tay phải. 10% số người còn lại thì hoặc cả hai bán cầu cùng ưu thế như nhau hoặc hiếm gặp hơn khi bán cầu ưu thế là bán cầu phải.

1. Bán cầu não ưu thế là gì?

Não chúng ta chia làm hai bán cầu bao gồm bán cầu não phải và bán cầu não trái. Hai bán cầu này được phân chia dựa vào khe não dọc. Do sự bắt chéo các dây thần kinh khi đi ra khỏi não nên bán cầu não phải sẽ điều khiển hoạt động của nửa người bên trái và ngược lại.

Ở con người, có ba vùng trong não liên quan mật thiết tới các hoạt động trí tuệ đó là vùng nhận thức tổng hợp (Wernicke), vùng lời nói (Broca) và vùng nhận thức chữ viết (gyrys angular). Đặc điểm chung của cả ba vùng nay đó là chúng sẽ tập trung phát triển ở một bên bán cầu rộng hơn hẳn bên bán cầu còn lại. Bên phát triển rộng đó gọi là bán cầu ưu thế. 90% dân số trên thế giới là người thuận tay phải và bán cầu bên trái là bán cầu ưu thế. Còn lại 10% số người thì hoặc là cả hai bán cầu cùng chiếm ưu thế như nhau hoặc hiếm gặp hơn là chỉ bán cầu phải chiếm ưu thế.

Điều này có nghĩa là nếu như bạn thuận tay phải, nhưng không may bị đột quỵ làm liệt nửa người bên trái thì hoạt động ngôn ngữ sẽ bị ảnh hưởng ít hơn so với trường hợp liệt người bên phải.

2. Trao đổi thông tin giữa hai bán cầu như thế nào?

Tuy rằng hiện tượng ưu thế chỉ có ở một bên bán cầu nhưng những vùng ưu thế đó vẫn nhân được thông tin từ cả hai bán cầu. Vận động của cả cơ thể cũng được những vùng ưu thế này chi phối. Đây chính là sự thông nhất chức năng trong não. Nếu không có sự thống nhất chức năng này thì hai bán cầu sẽ có trụ trặc, gây nhiễu lẫn nhau và tổn hại lớn cho trí tuệ của chúng ta.

3. Xử lý thông tin ở các bán cầu.

Bán cầu ưu thế có chức năng trí tuệ, tư duy logic với các dấu hiệu tượng trưng như là lời nói và chữ viết. Ngoài ra khả năng toán học cũng được kiểm soát bởi bán cầu ưu thế.

Bán cầu không ưu thế có khả năng phân tích các hiện tượng dựa trên dáng điệu cử chỉ, ý nghĩa của nét mặt và giọng nói. Bán cầu không ưu thế chuyên xử lý những thông tin thuộc về lĩnh vực nghệ thuật (ca nhạc, tranh, điêu khắc, múa…)

Ngoài từ ưu thế và không ưu thế, chúng ta cũng có thể gọi là bán cầu mình bạch (với chức năng ngôn ngữ và toán học) và bán cầu biểu tượng (xử lý tín hiệu nghe và nhìn đi kèm với không gian).

Để nắm rõ hơn các kỹ năng sơ cứu trong các tình huống khẩn cấp, bệnh thường gặp, quý độc giả có thể tham khảo thêm thông tin tại các Khoá học từ Wellbeing: Tại Đây