Dịch
Vai trò của dịch mật trong tiêu hóa mỡ | Wellbeing
BS Nguyễn Hoàng Nguyên | Điều phối Dự án Sơ cứu nhanh – Giành sự sống
Tổ chức Giáo dục sức khỏe Wellbeing
Dịch mật được bài tiết liên tục bởi tế bào gan và được chứa trong túi mật cho đến khi ruột non cần. Dịch mật có nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động hấp thu mỡ của cơ thể. Nếu không có muối mật trong ruột non thì trên 40% lipid sẽ bị mất theo phân làm cho bệnh nhân bị rối loạn chuyển hóa mỡ.
1. Dịch mật được bài tiết như thế nào?
Gan bài tiết mật qua hai giai đoạn.
Giai đoạn 1: Các tế bào gan sản xuất ra mật đầu. Mật đầu này chứa lượng lớn acid mât, cholesterol và các thành phần hữu cơ khác. Sau khi được bài tiết, mật đầu chảy vào các ống rất nhỏ nằm giữa các tế ban gan.
Giai đoạn 2: Mật đầu chảy về các rãnh ở trong gan (rãnh liên thùy), sau đó đổ vào các ống mật lớn hơn và cuối cùng là ống mật chung. Tại ống mật chung, mật sẽ chảy trực tiếp vào ruột non hoặc qua ống túi mật để tích trữ trong túi mật.
Khi chảy trong các ống mật lớn, dịch mật được bổ sung thêm NaHCO3 làm cho dịch mật có tính kiềm. Dịch mật cùng với dịch tụy sẽ trung hòa acid của dịch dạ dày.
2. Tác dụng của dịch mật trong tiêu hóa mỡ
Trong ruột non, dịch mật (chính xác hơn là muối mật) làm giảm sức căng bề mặt của các hạt mỡ, khi đó những cử động lắc lư của ruột sẽ làm vỡ những hạt cầu mỡ thành rất nhiều những hạt mỡ có kích thước nhỏ. Các enzym tiêu hóa mỡ của dịch tụy là lipase có thể tác dụng trên bề mặt của các hạt mỡ đó.
Ngoài ra, muối mật giúp cho cơ thể hấp thu các acid béo, cholesterol, lipid ở ruột non bằng cách kết hợp với các chất này tạo thành những phức hợp nhỏ có tên là hạt mixen. Hạt mixen có thể hòa tan trong nước, được vận chuyển dễ dàng đến các diềm bàn chải của tế bào biểu mô ruột rồi được hấp thu tại đây. Nếu không có muối mật trong ruột non, trên 40$ lipid bị mất theo phân, bệnh nhân sẽ bị thiếu hụt chuyển hóa do mất mỡ.
3. Dịch mật có được tái hấp thu?
Ở ruột non, 94% muối mật được tái hấp thu tích cực qua niêm mạc ruột rồi theo tĩnh mạch cửa về gan. Bằng cách này, toàn bộ muối mật được hấp thu vào các tế bào gan rồi lại được bài tiết vào dịch mật. Số lượng nhỏ muối mật đào thải theo phân sẽ được thay thế bởi những muối mật mới, các muối mật mới này được tạo ra liên tục ở gan. Sự tái tuần hoàn của muối mật được gọi là tuần hoàn gan ruột.
Vài giờ sau bữa ăn, sự bài tiết mật có thể tăng gấp đôi do tác dụng của hormon secretin. Ngoài ra, sự bài tiết muối mật cũng phụ thuộc vào lượng muối mật trong tuần hoàn gan ruột: lượng muối mật trong tuần hoàn gan ruột càng lớn thì khả năng bài tiết mật của gan càng lớn.
Trên đây là những kiến thức về dịch mật, hy vọng quý độc giả có thêm được kiến thức bổ ích về hệ tiêu hóa của cơ thể. Quý độc giả có thể đọc thêm kiến thức về y tế hoặc sơ cấp cứu tại đây.
Xem thêm:
