Chấn thương mắt cá và những nguy cơ không ngờ| Wellbeing

Nguyễn Thị Hiên| Điều phối Dự án Sơ cứu nhanh – Giành sự sống

Tổ chức Giáo dục sức khỏe Wellbeing

Bong gân là chấn thương mắt cá thường gặp nhất. Nguyên nhân thường do lực làm xoắn mắt cá chân . Chấn thương mắt cá gây ra những bất tiện trong sinh hoạt vì khiến cho chúng ta đau đớn mỗi khi cần di chuyển. Tuy nhiên, nếu chúng ta biết cách sơ cứu, sẽ giúp nạn nhân hạn chế được những bất tiện không đáng có.

1.Giải phẫu mắt cá chân

Mắt cá chân là một khớp lớn được tạo thành từ ba xương:

• Xương ống chân (xương chày)

• Xương mỏng hơn chạy bên cạnh xương ống chân (xương)

• Một xương chân nằm phía trên xương gót chân (Talus)

Các vết sưng xương (hoặc phần lồi) nhìn thấy và cảm thấy trên mắt cá chân có tên riêng:

• Các malleolus trung gian, cảm thấy ở bên trong mắt cá chân của bạn là một phần của cơ sở xương chày

• Các malleolus sau, cảm thấy ở phía sau mắt cá chân của bạn cũng là một phần của cơ sở xương chày

• Các malleolus bên, cảm thấy ở bên ngoài mắt cá chân của bạn là đầu thấp của xương

Khớp cổ chân cho phép chuyển động lên xuống của bàn chân. Khớp phụ nằm dưới khớp mắt cá chân, và cho phép chuyển động từ bên này sang bên kia của bàn chân. Vô số dây chằng (làm bằng mô cứng, có thể di chuyển được) bao quanh khớp cổ chân và khớp dưới chân thực sự, liên kết xương chân với nhau và với bàn chân.

2.Các chấn thương mắt cá chân thường gặp

• Bong gân mắt cá: Tổn thương một trong những dây chằng ở mắt cá chân, thường là do một sự vặn hoặc vô tình của bàn chân. Phục hồi chức năng có thể ngăn ngừa đau và sưng trở thành một vấn đề lâu dài.

• Bong gân mắt cá chân cao: Dây chằng nối với hai xương cẳng chân (xương chày và xương mác), được gọi là dây chằng syndesmotic, bị tổn thương. Bong gân mắt cá chân cao gây đau và sưng tương tự như bong gân mắt cá chân thực sự, nhưng có thể mất nhiều thời gian hơn để chữa lành.

• Gãy mắt cá chân: Một gãy ở bất kỳ trong ba xương ở mắt cá chân. Thông thường nhất, xương chân dưới (xương chày hoặc xương) bị gãy.

• Viêm khớp mắt cá chân: Mặc dù không phổ biến, viêm xương khớp, dạng viêm khớp phổ biến nhất, có thể ảnh hưởng đến mắt cá chân.

• Viêm khớp dạng thấp: Một dạng viêm khớp tự miễn trong đó cơ thể tấn công mô khớp, gây viêm, đau và sưng. Bất kỳ khớp nào cũng có thể bị ảnh hưởng bởi viêm khớp dạng thấp, bao gồm cả mắt cá chân.

• Gout: Một dạng viêm khớp trong đó tinh thể định kỳ lắng đọng trong khớp, gây đau và sưng dữ dội. Mắt cá chân đôi khi có thể bị ảnh hưởng bởi bệnh gút.

• Viêm khớp vảy nến: Đây là dạng viêm khớp, gây sưng và đau, có liên quan đến tình trạng bệnh vẩy nến da. Nhiều khớp, bao gồm mắt cá chân, có thể bị ảnh hưởng bởi bệnh vẩy nến.

• Viêm khớp nhiễm khuẩn: Nguyên nhân là do nhiễm khuẩn có thể xảy ra ở mắt cá chân, dạng viêm khớp này phát triển nhanh chóng, gây đau dữ dội, sưng, sốt và khó cử động mắt cá chân

3.Các biểu hiện của nạn nhân chấn thương mắt cá chân

• Đau tăng khi vận động hoặc khi đứng bằng bàn chân

• Sưng tại chỗ bị thương

4. Các bước sơ cấp cứu nạn nhân

Để sơ cấp cứu cho nạn nhân chấn thương mắt cá, bạn cần phải tiến hành theo các bước sau đây:

Bước 1:Hỗ trợ vùng mắt cá ở tư thế thoải mái nhất cho nạn nhân, tốt nhất là nâng lên.

Bước 2:Hỗ trợ vùng mắt cá sao cho phù hợp. Chườm lạnh tại chỗ hoặc quấn một lớp đệm mềm xung quanh. Băng mắt cá chân bằng một cuộn băng từ lòng bàn chân đến đầu gối; không băng quá chặt.

Bước 3: Chườm lạnh lên vị trí tổn thương, ví dụ túi nước đá hoặc một miếng dán lạnh , lên vị trí tổn thương để làm giảm sưng và bầm tím.

Bước 4: Nâng lên và hỗ trợ chi bị thương. Kiểm tra lưu thông máu bên ngoài băng  cứ mười phút một lần. Nếu lưu thông máu giảm, nới lỏng cuộn băng. Khuyên nạn nhân để vùng mắt cá chân được nghỉ ngơi và tìm đến cơ sở y tế nếu cần.

Lưu ý!

• Nếu nạn nhân đau và sưng ở vùng xương của mắt cá chân, hãy nghi ngờ có gãy xương. Cố định và hỗ trợ cẳng chân như đã mô tả phần gãy xương gần mắt cá chân và bố trí đưa hoặc gửi nạn nhân đến viện.

•  Không cho nạn nhân ăn hoặc uống vì có thể gần gây mê.

       Trên đây là những nội dung liên quan đến sơ cấp cứu nạn nhân chấn thương mắt cá. Hi vọng bài viết đã giúp bạn đọc có thêm những kiến thức bổ ích và thiết thực.

Để nắm rõ hơn các kỹ năng sơ cứu trong các tình huống khẩn cấp, bệnh thường gặp, quý độc giả có thể tham khảo thêm thông tin tại các Khoá học từ Wellbeing: Tại Đây

Xem thêm:

Sơ cấp cứu nạn nhân chấn thương cột sống – Hãy nhớ các nguyên tắc sau đây! ( Phần 1) 

Sơ cấp cứu nạn nhân chấn thương cột sống – Hãy nhớ các nguyên tắc sau đây! ( Phần 2) 

Sơ cấp cứu nạn nhân chấn thương cẳng chân - Những nguyên tắc sơ cứu bạn cần phải nhớ