Dịch
CĂNG CƠ VÀ BONG GÂN: CHỚ COI THƯỜNG! | WELLBEING
Trịnh Hương Ly – Chuyên gia tập huấn Sơ cấp cứu
Tổ chức Giáo dục Sức khỏe Wellbeing
Căng cơ và bong gân là hai chấn thương thường gặp khi chơi thể thao. Nếu không xử lý kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến thời gian hồi phục kéo dài hoặc nặng nề hơn và các bộ phận bị thương không thể hoạt động đúng chức năng như cũ.
Căng cơ và bong gân xảy ra như thế nào?
Mô mềm xung quang xương và khớp như dây chằng, cơ và gân có thể bị tổn thương bởi nhiều cách khác nhau. Trường hợp hay xảy ra nhất đối với tổn thương phần mềm này là căng cơ và bong gân. Bất thường này thường xảy ra khi những mô mềm này giãn quá mức và một phần hoặc hoàn toàn đứt rời bởi những cử động mạnh, thô bạo và đột ngột. Bởi lí do này, căng cơ và bong gân thường xuyên xảy ra ở những hoạt động thể dục thể thao.
Tổn thương cơ và gân
Cơ và gân có thể căng, đứt hoặc bầm tím. Căng cơ có thể diễn ra khi cơ bị giãn quá mức; nó có thể bị đứt một phần, thường là ở vị trí nối giữa cơ và gân, đồng thời cũng là vị trí nối với xương. Trong trường hợp cơ hoặc gân đứt hoàn toàn, vị trí đứt có thể diễn ra ở bắp cơ hoặc ở giữa gân. Vết bầm tím có thể sâu rộng ở những phần của cơ mà có nhiều phần cơ. Tổn thương ở những vùng này thường đi kèm với chảy máu xung quanh vùng mô, điều này dẫn đến đau, sưng và bầm tím
Dấu hiệu nhận biết
Bệnh nhân có thể có các triệu chứng sau:
Đau tại vị trí tổn thương.
Khó khăn trong việc vận động, đặc biệt nếu tổn thương tại khớp.
Sưng nề và bầm tím vùng bị tổn thương.
Tổn thương cơ
Cử động thô bạo có thể ảnh hưởng đến sợi cơ, tổn thương cơ có thể gây đau và sưng nề.
Sợi cơ bình thường (Normal muscle fibres)
Đứt sợi cơ gây nên cơn đau và sưng nề tại chỗ (Torned muscle fibres)
Đứt gân
Gân A-sin gắn cơ bắp chân với xương gót. Nó có thể bị đứt sau sự căng giãn đột ngột và có thể cần phẫu thuật và bất động.
Tổn thương dây chằng
Một dạng tổn thương dây chằng hay gặp là bong dây chằng. Việc này diễn ra ở vị trí dây chằng gần các khớp. Nó thường xuyên xảy ra do các cử động đột ngột, bất ngờ và đẩy xương đi quá xa khớp và các mô xung quanh.
Những việc cần làm
Mục tiêu của hoạt động sơ cứu khi căng cơ và bong gân là hạn chế sưng nề và đau cũng như tìm kiếm giúp đỡ y tế khi cần thiết.
Căng cơ và bong gân nên được điều trị ngay từ đầu bằng phương pháp RICE:
R – Để phần tổn thương nghỉ ngơi, thư giãn.
I – Chườm đá lên phần tổn thương.
C – Băng ép.
E – Nâng vùng tổn thương.
Phương pháp này có thể giúp giảm các triệu chứng của tổn thương, tuy nhiên nếu bạn vẫn còn nghi ngờ về tổn thương này, hãy đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra.
Để thực hiện sơ cứu khi bị căng cơ và bong gân, hãy:
Giúp bệnh nhân ngồi hoặc nằm xuống. Để vùng tổn tương ở tư thế thoải mái, hỗ trợ bệnh nhân đỡ đau.
Chườm lạnh vùng bị tổn thương bằng việc sử dụng túi chườm đá hoặc gạc chườm đá. Việc này giúp hạn chế sưng nề, bầm tím và đau.
Băng ép vùng bị tổn thương. Dừng chườm lạnh. Băng 1 lớp gạc mềm xung quanh vùng bị tổn thương. Băng ép từ vùng bị tổn thương đến khớp gần kề bằng băng cuộn; với một tổn thương mắt cá chân, nên băng ép từ nền các ngón chân đến đầu gối; đảm bảo chắc chắn là băng ép không quá chặt.
Nâng cao chi bị tổn thương để hạn chế bầm tím và sưng nề. Kiểm tra lưu thông máu ở dưới chỗ băng ép 10 phút/1 lần. Nếu tuần hoàn bất thường, cởi bỏ băng cuộn đã băng ép và băng lại lỏng hơn.
Nếu đau nhiều hoặc người bệnh không thể cử động vùng tổn thương, chuyển bệnh nhân đến bệnh viện.
Để nắm rõ hơn các kỹ năng sơ cứu trong các tình huống khẩn cấp, bệnh thường gặp, quý độc giả có thể tham khảo thêm thông tin tại các Khoá học từ Wellbeing: Tại Đây
