Sơ cấp cứu nạn nhân nôn làm như thế nào?| Wellbeing

BS Lưu Thị Minh Trang – Tập huấn viên Dự án Sơ cứu nhanh – Giành sự sống

Tổ chức giáo dục sức khỏe Wellbeing

Nôn là biểu hiện rất thường gặp trong đời sống hằng ngày, gây ra bởi rất nhiều nguyên nhân. Sơ cấp cứu nạn nhân nôn, đặc biệt là nôn với lượng lớn thức ăn, liên tục hoặc nôn ra máu là vô cùng quan trọng vì đây đều là những trường hợp nặng cần xử trí đúng trước khi đưa đến cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị. Hãy tìm hiểu những kiến thức cơ bản nhất về nôn cùng những biện pháp sơ cấp cứu được đề cập đến ở bài viết dưới đây.

1. Nôn và những kiến thức cơ bản nhất:

Trước khi biết cách sơ cứu nạn nhân nôn sao cho đúng, bạn cần nắm được sơ lược về định nghĩa nôn nhằm phân biệt với các biểu hiện khác, biết các nguyên nhân gây nôn nhằm cách li nạn nhân với tác nhân càng sớm càng tốt trước khi có các can thiệp y tế chuyên sâu.

1.1. Định nghĩa:

• Nôn là động tác đẩy một cách mạnh mẽ các chất chứa trong dạ dày ra ngoài qua miệng, gây ra bởi sự phối hợp co bóp của dạ dày, bụng và lồng ngực.

• Phân biệt nôn với ợ thức ăn, đó là dòng trào ngược không gắng sức của dịch lỏng, hơi hoặc thức ăn từ dạ dày

1.2. Các nguyên nhân gây nôn:

• Tắc cơ học dạ dày hoặc ruột: loét dạ dày, dính ruột, xoắn ruột,…

• Rối loạn vận động dạ dày hoặc ruột: liệt, thoái hóa do dùng thuốc, sau mổ vùng bụng

• Các nhiễm khuẩn: 

+ Viêm dạ dày- ruột do tác nhân virus

+ Ngộ độc thực phẩm

+ Viêm gan A hoặc B

+ Viêm tụy cấp

+ Viêm túi mật hoặc sỏi ống mật

• Các chất gây kích thích tại chỗ: rượu, các thuốc chống viêm không steroid (thường gặp là các thuốc giảm đau, hạ sốt như paracetamol,…), các loại kháng sinh đường uống

• Các rối loạn thần kinh trung ương: rối loạn tiền đình (có triệu chứng buồn nôn và nôn), tăng áp lực nội sọ, viêm màng não, viêm não,…

• Một số rối loạn tâm thần

• Do thuốc, chiếu xạ

• Các rối loạn toàn thân: nhiễm ceton ở bệnh nhân đái tháo đường có đường huyết quá cao, cường giáp,…

2. Sơ cấp cứu nạn nhân nôn:

Các bước thực hiện vô cùng đơn giản và dễ thực hiện

2.1. Mục tiêu xử trí:

• Trấn an nạn nhân

• Bù đủ lượng dịch và muối đã mất

2.2. Các bước sơ cấp cứu nạn nhân nôn:

• Bước 1: Trấn an nạn nhân và đưa họ một chiếc khăn ẩm ấm để lau mặt

• Bước 2:

+ Cho họ uống nước hoặc nước trái cây không pha thêm đường từng ngụm chậm rãi và thường xuyên.

+ Pha oresol theo đúng tỷ lệ nước khuyên dùng trên vỏ (nước đun sôi để nguội), chia nhỏ uống từng đợt đến hết. Chú ý: oresol đã pha chỉ được dùng trong vòng 24h.

• Bước 3: Khi nạn nhân đói trở lại, khuyên họ ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa, các chất lỏng loãng trong 24 giờ đầu tiên.

• Bước 4: Nếu có bất kỳ biểu hiện bất thường nào: nôn tăng số lượng,số lần, nôn ra máu, nạn nhân li bì, sốt cao,… cần đưa đến ngay cơ sở y tế để được điều trị chăm sóc và điều trị chuyên sâu.

3. Xử Lý Nôn Ra Máu
Nôn ra máu là một tình trạng y tế nghiêm trọng, đòi hỏi sự can thiệp khẩn cấp. Dưới đây là các bước sơ cứu ban đầu:

Giữ bình tĩnh: Điều này giúp bạn hành động chính xác và hiệu quả.

Đưa bệnh nhân vào tư thế an toàn: Để bệnh nhân ngồi hoặc nằm nghiêng để tránh hít phải máu vào phổi.

Đánh giá lượng máu: Ghi nhận lượng máu nôn ra, màu sắc và tình trạng của bệnh nhân để cung cấp thông tin cho nhân viên y tế.

Không cho bệnh nhân ăn uống: Tránh làm tình trạng chảy máu trở nên nghiêm trọng hơn.

Gọi cấp cứu ngay lập tức: Liên hệ với các dịch vụ y tế khẩn cấp để được hỗ trợ kịp thời.

4. Kết Luận
Sơ cấp cứu nạn nhân nôn là một kỹ năng quan trọng cần được trang bị để đảm bảo an toàn cho nạn nhân trước khi có sự can thiệp y tế chuyên nghiệp. Việc hiểu biết và thực hiện đúng các biện pháp sơ cứu có thể giảm thiểu nguy cơ biến chứng và cứu sống bệnh nhân. Hãy chia sẻ và lan tỏa kiến thức này để mọi người cùng nhau phòng tránh và ứng phó hiệu quả khi gặp phải tình huống nguy hiểm này.

5. Những tình huống cần đặc biệt lưu ý khi sơ cấp cứu nôn

- Nôn do ngộ độc thực phẩm: Cần theo dõi và đảm bảo nạn nhân được bù nước đầy đủ. Nếu có dấu hiệu mất nước hoặc nhiễm khuẩn nghiêm trọng, cần đưa đến bệnh viện ngay.

- Nôn do chấn thương đầu: Nếu nạn nhân bị nôn sau chấn thương đầu, có thể đây là dấu hiệu của tổn thương nội sọ. Cần đưa nạn nhân đến bệnh viện kiểm tra ngay.

- Nôn kéo dài không rõ nguyên nhân: Nếu nôn không có dấu hiệu thuyên giảm sau 24 giờ, cần đến cơ sở y tế để được kiểm tra.

Là đơn vị đào tạo sơ cấp cứu uy tín, mang đến các khóa học sơ cấp cứu chất lượng cao. Tổ chức Giáo dục Sức khỏe Wellbeing thiết kế chương trình học sơ cấp cứu giúp bạn và tổ chức trang bị kỹ năng ứng phó hiệu quả trong các tình huống khẩn cấp. Hãy tham gia khóa học sơ cấp cứu của chúng tôi ngay hôm nay để bảo vệ bản thân và những người thân yêu.