Tại sao vết thương đôi khi chuyển sang màu đen| Wellbeing

Bài viết được viết bởi Phạm Hải Anh | Chuyên viên tập huấn dự án Sơ cứu nhanh - Giành sự sống

Tổ chức Giáo dục Sức khỏe Wellbeing

Một cảnh tượng khá phổ biến trong các bộ phim là một người đàn ông vô gia cư, ngồi trong góc tối, hút thuốc hoặc hút xì gà với đôi chân đen và có mùi khó chịu. Bàn chân bị đen hay phần thối rữa ở tay hoặc chân của người sống được gọi là hoại tử.

Hoại tử là cái chết không tự nhiên của các tế bào trong cơ thể gây ra bởi các nguyên nhân khác nhau như chấn thương cơ học, thiếu oxy, nhiễm trùng, …

I. Hoại tử và sự chết tế bào tự nhiên

Trong khi cả hai từ đều đề cập đến cái chết của tế bào, thì từ đầu tiên liên quan đến cái chết tế bào không tự nhiên còn từ sau đề cập đến cái chết tế bào được lập trình hoặc có tổ chức. Sự chết tế bào tự nhiên là một phần quan trọng trong hoạt động tự nhiên của chúng ta và được sử dụng để duy trì số lượng tế bào khỏe mạnh. Điều này không thể được thực hiện bằng cách kiểm soát sự phân chia tế bào một mình. Sự chết tế bào tự nhiên cũng được sử dụng khi cấu trúc cơ thể trở nên dư thừa, ví dụ, đuôi của một con nòng nọc trưởng thành. Sự chết tế bào tự nhiên đóng một vai trò nhất định trong sự phát triển của một số bộ phận cơ thể, chẳng hạn như sự phát triển của phôi người. Do đó, sự chết tế bào tự nhiên rõ ràng đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển bình thường của chúng ta.

Ngược lại với khi chúng ta bị hoại tử. Đây là một quá trình trong đó các tế bào cơ thể của chúng ta đối mặt với cái chết không tự nhiên, hoặc cái chết tế bào không được lập trình. Điều này có thể xảy ra do thiếu oxy đến một bộ phận hoặc mô nhất định, dẫn đến các tế bào bị chết do thiếu oxy hoặc có thể do nhiễm trùng hoặc độc tố gây hại. Bất kỳ hình thức chấn thương cơ học nào cũng có thể dẫn đến hoại tử. Hoại tử thậm chí có thể xảy ra khi tiếp xúc với các yếu tố bên ngoài hoặc môi trường khắc nghiệt, chẳng hạn như nóng, lạnh, điện, v.v ... Nó có thể gây tử vong nếu không được kiểm soát.

II. Phân loại hoại tử 

Dựa trên nguyên nhân gây chết tế bào, vị trí của bộ phận cơ thể bị ảnh hưởng và thời gian, có 6 loại hoại tử khác nhau. Trong số này, 2 loại hoại tử đầu là phổ biến nhất.

1. Hoại tử hóa lỏng

Các tế bào của chúng ta có các enzyme có thể tự tiêu hóa. Trong hoại tử hóa lỏng, các enzyme tiêu hóa này hoạt động, dẫn đến khối hóa học của mô bị hòa tan. Nó có thể gây ra sự hòa tan một phần hoặc hoàn toàn của mô, tạo thành một chất lỏng nhớt.

Điều này xảy ra trong quá trình nhiễm trùng ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, ngoại trừ não. Các độc tố vi sinh vật cũng tiết ra các enzyme có thể tiêu hóa tế bào. Trong não, loại hoại tử này xảy ra do thiếu máu hoặc thiếu oxy của não.

2. Đông máu hoại tử

Loại hoại tử này xảy ra do chấn thương cơ học hoặc mất oxy cho bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, ngoại trừ não. Các chấn thương thường làm hỏng các enzyme tiêu hóa của các tế bào, do đó sự tiêu hóa xảy ra bởi các tế bào xung quanh khác. Hình thức này đặt chậm hơn loại hóa lỏng, vì nó phụ thuộc vào các tế bào xung quanh. Trong hoại tử đông máu, tất cả các tế bào đều chết, nhưng chúng vẫn giữ kiến ​​trúc của chúng.

3. Hoại tử bã đậu

Loại này được thấy đặc biệt trong nhiễm trùng bệnh lao, mặc dù một số loại nấm khác cũng có thể gây ra nó. Trong loại này, các mô chết có hình dạng giống như phô mai trắng. Cấu trúc có một số lượng lớn các đại thực bào và tế bào lympho được kích hoạt. Toàn bộ cấu trúc được gọi là u hạt.

4. Hoại tử dạng tơ huyết

Loại hoại tử này là đặc trưng cho tổn thương mạch máu, hoặc liên quan đến máu. Vùng hoại tử sẽ có màu hồng lăn tăn giống tơ huyết. Loại hoại tử này thường gặp ở về mặt thanh mạc (viêm màng phổi, màng tim).

 5. Hoại tử mỡ

Tế bào mỡ là các tế bào chuyên biệt lưu trữ năng lượng dưới dạng chất béo. Nếu hoại tử xảy ra ở một nơi giàu các tế bào này, các enzyme sẽ phá vỡ các tế bào mỡ để giải phóng axit béo tự do. Chúng sau đó xuất hiện dưới dạng các đốm trắng trên da. Điều này đặc biệt xảy ra trong viêm tụy. Nó cũng có thể xảy ra trong các mô vú, vì bộ phận này cũng chứa nhiều tế bào mỡ.

Bước đầu tiên trong điều trị hoại tử thường là loại bỏ mô chết. Càng để lâu thì hoại tử càng lan rộng. Các tế bào chết có xu hướng tiêu diệt các tế bào xung quanh bằng cách giải phóng enzyme tiêu hóa của chúng. Điều này đồng nghĩa với việc có thể phải loại bỏ phần cơ thể như cắt cụt chi. Hoại tử có thể gât tử vong nếu không được điều trị.

Để nắm rõ hơn các kỹ năng sơ cứu trong các tình huống khẩn cấp, bệnh thường gặp, quý độc giả có thể tham khảo thêm thông tin tại các Khoá học từ Wellbeing: Tại Đây