Hạ thân nhiệt và cách xử trí nạn nhân bạn cần phải biết| Wellbeing

Nguyễn Thị Hiên| Điều phối Dự án Sơ cứu nhanh – Giành sự sống

Tổ chức Giáo dục sức khỏe Wellbeing

 Trong hầu hết các điều kiện sống, cơ thể luôn duy trì một nhiệt độ ổn định. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với nhiệt độ lạnh, đặc biệt là với một yếu tố như gió lạnh kèm độ ẩm cao, hoặc vào một môi trường lạnh và ẩm trong thời gian kéo dài, cơ chế kiểm soát nhiệt cơ thể có thể thất bại trong việc giữ nhiệt độ cơ thể bình thường. Khi bị mất nhiều nhiệt hơn so với cơ thể có thể gây hạ thân nhiệt.

1. Hạ thân nhiệt là gì?

Hạ thân nhiệt là tình trạng xảy ra khi nhiệt độ cơ thể giảm xuống dưới 35° C (95° F). Hạ thân nhiệt ảnh hưởng khác nhau tùy thuộc vào tốc độ tiến triển và mức độ hạ nhiệt của cơ thể. Dựa vào nhiệt độ có thể phân loại hạ thân nhiệt như sau:

• Hạ thân nhiệt nhẹ: 35-34°C

• Hạ thân nhiệt trung bình: 34-32°C

• Hạ thân nhiệt nặng: 32-25°C

• Hạ thân nhiệt nguy kịch: dưới 25°C

2. Hạ thân nhiệt có những triệu chứng nào?

Khi hạ thân nhiệt tiến triển, có thể xuất hiện dấu hiệu sau đây:

• Da lạnh, nhợt, khô và run

• Nạn nhân thờ ơ, mất định hướng hoặc rối loạn hành vi

• Lơ mơ hoặc không đáp ứng

• Hơi thở chậm và nông

• Mạch chậm và yếu. Trong trường hợp nặng, tim có thể ngừng đập

3.Nguyên nhân dẫn tới hạ thân nhiệt 

        Hạ thân nhiệt có thể do tiếp xúc lâu với cái lạnh. Không khí lưu chuyển có khả năng làm lạnh lớn hơn nhiều so với không khí tĩnh, vì vậy gió thổi mạnh trong thời tiết lạnh có thể làm tăng đáng kể nguy cơ xuất hiện hạ thân nhiệt. Ngâm mình trong nước lạnh có thể gây tử vong do hạ thân nhiệt. Khi ngâm trong nước lạnh, cơ thể có thể hạ nhiệt nhanh gấp 30 lần so với trong không khí khô, và nhiệt độ cơ thể sẽ giảm rất nhanh.

         Hạ thân nhiệt cũng có thể xuất hiện ở trong nhà ở những ngôi nhà không được sưởi. Người cao tuổi, trẻ sơ sinh, người vô gia cư và những người ốm và gầy yếu đặc biệt dễ bị ảnh hưởng. Thiếu vận động, bệnh mãn tính và kiệt sức đều làm tăng nguy cơ; rượu và ma túy có thể làm tình trạng hạ nhiệt nặng hơn.

4. Cách xử trí nạn nhân hạ thân nhiệt 

4.1. Đối với nạn nhân ở trong nhà

Bước 1: Nạn nhân cần được sưởi ấm. Đắp chăn cho nạn nhân và tăng nhiệt độ phòng lên đến khoảng 25° C 

Bước 2: Cho nạn nhân dùng thức uống ấm như súp và/hoặc thực phẩm giàu năng lượng như sô cô la làm ấm.

Bước 3: Tìm sự tư vấn y tế. Lưu ý rằng hạ thân nhiệt cũng có thể che dấu các triệu chứng của bệnh nền nghiêm trọng như đột qụy , trụy tim  hoặc thiểu giáp.

Bước 4: Theo dõi và ghi lại dấu hiệu sinh tồn-nhịp thở, mạch, mức độ đáp ứng và nhiệt độ  trong khi nạn nhân đang ấm trở lại

4.2. Đối với nạn nhân ở ngoài trời 

Bước 1: Đưa nạn nhân đến một nơi trú ẩn càng nhanh càng tốt. Chắn gió cho nạn nhân.

Bước 2: Bảo vệ nạn nhân khỏi nền đất lạnh. Đặt nạn nhân trên một lớp vật liệu cách nhiệt dày và khô, chẳng hạn như cành thông, cỏ khô hoặc lá dương xỉ. Đặt họ vào túi ngủ khô và/hoặc đắp chăn hoặc báo lên người họ. Quấn nạn nhân bằng tấm ni lông hoặc giấy bạc nếu có. Bạn có thể chư chắn và sưởi ấm nạn nhân bằng cơ thể của bạn.

Bước 3: Loại bỏ và thay quần áo ướt nếu có thể; đừng đưa cho nạn nhân quần áo của bạn. Đảm bảo đầu của nạn nhân được che chắn.

Bước 4: Gọi hoặc nhờ người gọi cấp cứu. Lý tưởng nhất là hai người nên đi với nhau tìm kiếm giúp đỡ nếu bạn đang ở một khu vực hẻo lánh. Điều quan trọng là không được để nạn nhân một mình; luôn phải có người ở bên nạn nhân.

Bước 5: Để làm ấm một nạn nhân tỉnh táo, hãy cho họ dùng đồ uống ấm và thức ăn giàu năng lượng cao như sô cô la nếu có sẵn.

5. Trường hợp đặc biệt : Hạ thân nhiệt ở trẻ sơ sinh 

Cơ chế điều chỉnh thân nhiệt của trẻ sơ sinh kém phát triển, vì vậy bé có thể bị hạ thân nhiệt trong phòng lạnh. Da của bé có thể trông bình thường nhưng sờ thấy lạnh, và bé có thể lịm đi, yên tĩnh một cách và không chịu ăn. Làm ấm một em bé bị lạnh bằng cách quấn chăn và sưởi ấm phòng. Luôn tìm tư vấn y tế nếu bạn nghi ngờ một em bé bị hạ thân nhiệt.

6. Dự phòng hạ thân nhiệt 

Để có thể phòng tránh hiện tượng hạ thân nhiệt, chúng ta có thể lưu ý một số điều sau đây:

• Luôn giữ ấm cơ thể bằng cách mặc áo ấm, áo giữ nhiệt khi tiếp xúc với không khí lạnh, đặc biệt vào mùa đông 

• Khi nhiệt độ ngoài trời thấp, nên đóng kín nhà cửa, hạn chế gió ngoài trời làm giảm nhiệt độ trong nhà.

• Đối với trẻ sơ sinh, cần giữ ấm cơ thể trẻ và môi trường xung quanh trẻ. 

       Trên đây là những kiến thức liên quan đến hạ thân nhiệt và cách xử trí nạn nhân hạ thân nhiệt. Hi vọng bài viết đã ghóp phần củng cố thêm cho bạn đọc những kiến thức bổ ích để có thể bảo vệ bản thân và những người xung quanh mình trước những tình trạng nguy cấp.

Để nắm rõ hơn các kỹ năng sơ cứu trong các tình huống khẩn cấp, bệnh thường gặp, quý độc giả có thể tham khảo thêm thông tin tại các Khoá học từ Wellbeing: Tại Đây

Xem thêm:

Bỏng lạnh và cách xử trí nạn nhân bị bỏng lạnh  

Thao tác trong tình huống cấp cứu- Bạn đã làm đúng