Nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm toàn thân ở trẻ sơ sinh và bú mẹ

Cơ thể của trẻ sơ sinh thường non yếu và mỏng manh, ở khoảng thời gian này con không thể biểu đạt rõ ràng khi cơ thể con gặp vấn đề. Chính vì vậy mẹ cần nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm sớm để tránh biến chứng ảnh hưởng sức khoẻ của em bé.

1. Vì sao trẻ sơ sinh dễ gặp nguy hiểm và khó phát hiện?

Trẻ sơ sinh là đối tượng đặc biệt nhạy cảm, dễ gặp nguy hiểm nhưng lại rất khó để phát hiện sớm vấn đề. Lý do đầu tiên là bởi hệ miễn dịch của bé còn non nớt, chưa phát triển hoàn thiện nên dễ bị tấn công bởi vi khuẩn, virus, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng cao hơn so với trẻ lớn.

Bên cạnh đó, trẻ sơ sinh chưa thể diễn đạt cảm giác đau, khó chịu bằng lời nói, nên cha mẹ khó biết con đang gặp vấn đề gì. Ngay cả khi bé ốm, biểu hiện thường cũng rất mờ nhạt như bú kém, ngủ nhiều hơn hoặc quấy khóc bất thường.

Nhiều triệu chứng nguy hiểm như nhiễm trùng máu, viêm phổi, mất nước... ban đầu chỉ biểu hiện nhẹ, khiến cha mẹ dễ bỏ qua. Vì vậy, việc trang bị kỹ năng nhận biết và xử lý từ sớm là vô cùng cần thiết.

2. Các dấu hiệu nguy hiểm toàn thân cần đặc biệt lưu ý

Trong giai đoạn sơ sinh, trẻ có thể gặp nhiều tình huống nguy hiểm mà người lớn khó nhận biết. Dưới đây là những dấu hiệu toàn thân cần đặc biệt chú ý, vì chúng có thể là biểu hiện sớm của các bệnh lý nghiêm trọng.

• Nếu trẻ bú yếu, bú ít hơn bình thường hoặc bỏ bú hoàn toàn, đây là dấu hiệu cảnh báo sớm của nhiều bệnh lý như nhiễm trùng, rối loạn thần kinh hoặc tiêu hóa. Cần theo dõi sát và đưa trẻ đi khám ngay khi có biểu hiện này.
• Trẻ sơ sinh có thân nhiệt ổn định kém. Khi nhiệt độ cơ thể >38°C (sốt cao) hoặc <36.5°C (hạ nhiệt) đều là dấu hiệu bất thường. Đây có thể là biểu hiện của nhiễm trùng máu, viêm màng não, viêm phổi – những bệnh lý nguy hiểm cần can thiệp y tế khẩn cấp.
• Các biểu hiện như co giật, run tay chân, giật cơ không rõ nguyên nhân có thể cho thấy nguy cơ rối loạn thần kinh, hạ đường huyết hoặc nhiễm trùng nặng. Không nên chờ đợi, cần đưa trẻ đi khám ngay lập tức.
• Nếu thấy trẻ thở gấp, rút lõm vùng ngực, thở khò khè, đây có thể là dấu hiệu của viêm phổi, bệnh tim bẩm sinh hoặc ngạt sau sinh. Việc thiếu oxy kéo dài có thể ảnh hưởng đến não bộ và tính mạng trẻ.
• Hiện tượng vàng da sinh lý thường hết sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu vàng da kéo dài hơn 7 ngày hoặc lan xuống lòng bàn chân, đó có thể là vàng da bệnh lý, có nguy cơ gây tổn thương não nếu không điều trị kịp thời.
• Trẻ nôn nhiều sau mỗi lần bú, đặc biệt là nôn vọt mạnh, cần được phân biệt với nôn sinh lý. Có thể là dấu hiệu của hẹp môn vị, viêm ruột hoặc nhiễm trùng tiêu hóa
• Phân lẫn máu, tiêu chảy trên 6–8 lần/ngày là cảnh báo bệnh đường tiêu hóa, tiêu chảy cấp hoặc dị ứng đạm sữa, cần điều trị ngay để tránh mất nước nghiêm trọng.
• Khi trẻ ít tương tác, không phản ứng với âm thanh hoặc người chăm sóc, hoặc ngủ li bì bất thường, có thể là biểu hiện của nhiễm trùng nặng, viêm não, mất nước hoặc hạ đường huyết.

3. Dấu hiệu bất thường liên quan đến việc bú mẹ

Trong những tháng đầu đời, việc bú mẹ không chỉ là nguồn dinh dưỡng mà còn là chỉ số quan trọng phản ánh tình trạng sức khỏe của trẻ. Một số dấu hiệu bất thường khi bú cần được cha mẹ đặc biệt lưu ý:

• Bé bú ít, mút yếu, ngủ gật khi bú: Đây có thể là dấu hiệu cho thấy bé không đủ sức bú do mệt mỏi, thiếu năng lượng hoặc đang mắc bệnh lý tiềm ẩn như nhiễm trùng, vàng da nặng.
• Bú xong vẫn quấy khóc, không ngủ sâu: Trẻ có thể chưa bú đủ no, nguồn sữa mẹ không đủ hoặc gặp vấn đề tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu.
• Bé bú xong nôn trớ dữ dội, kèm theo ho hoặc sặc: Đây là biểu hiện điển hình của trào ngược dạ dày thực quản, hoặc một số bất thường về phản xạ nuốt – cần được bác sĩ theo dõi.
• Không đi tiểu nhiều sau bú: Trẻ sơ sinh bú đủ sẽ đi tiểu ít nhất 6 lần/ngày. Nếu tiểu ít, nước tiểu sẫm màu, đó là dấu hiệu bé không nhận đủ sữa, tiềm ẩn nguy cơ mất nước nghiêm trọng.

4. Làm cách nào để mẹ dễ nhận diện được?

Nếu mẹ cảm thấy lo lắng vì chưa biết cách theo dõi sức khỏe bé sơ sinh hay xử lý tình huống khẩn cấp, thì một khóa học tiền sản chất lượng tại Wellbeing có thể là lựa chọn sáng giá mà mọi người có thể trải nghiệm. 

Tại đây, mẹ sẽ được hướng dẫn cách theo dõi dấu hiệu sinh tồn, phân biệt biểu hiện nguy hiểm và bình thường ở trẻ sơ sinh, cũng như học các kỹ năng sơ cứu cơ bản như xử lý khi bé bị sặc, ngưng thở… Sự chuẩn bị từ sớm sẽ giúp mẹ vững tâm hơn trong hành trình chăm con nhỏ.

Ảnh 3: Con bị sặc sữa mẹ

Hành trình nuôi dạy và chăm sóc con cái không hề khó nếu như các phụ huynh đã nắm được đủ kiến thức. Việc phòng ngừa và nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm toàn thân ở trẻ sơ sinh sẽ giúp ba mẹ đưa ra biện pháp tối ưu và nhanh chóng để bảo vệ sức khoẻ của em bé.

Tham khảo tại
https://benhvienthucuc.vn/dau-hieu-nguy-hiem-o-tre/

https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/nhung-dau-hieu-canh-bao-nguy-hiem-o-tre-vi