ĐỘT TỬ - Điều gì xảy ra trong những phút đầu tiên? | Wellbeing

Hình ảnh nạn nhân ngã quỵ trong quá trình tham gia thể thao luôn để lại trong chúng ta những ám ảnh. Tuy nhiên, ngay trong những giây phút ngắn ngủi đó, cơ thể đã trải qua rất nhiều thay đổi sinh lý.

Theo nghiên cứu của Neubauer và cộng sự, mỗi ngày tim tiêu thụ khoảng 30kg ATP (adenosine triphosphate – một hợp chất mang năng lượng đến nuôi tế bào). Trong đó, oxy đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp ATP. Khi ngừng tuần hoàn cơ thể sẽ trải qua các giai đoạn:

- Giai đoạn điện học diễn ra trong 4 phút đầu tiên sau khi ngừng tim

- Giai đoạn huyết động diễn ra từ phút thứ 4 đến phút thứ 10 sau khi ngừng tim

- Giai đoạn chuyển hóa diễn ra khi ngừng tim trên 10 phút

Giai đoạn điện học: Trong giai đoạn này, nồng độ ATP giảm nhanh chóng. Lượng ATP giảm mạnh chỉ còn khoảng 50% so với bình thường. Điều này làm suy yếu các chức năng tế bào. Điện thế màng, điện thế hoạt động, khả năng kích thích và chức năng co bóp của cơ tim đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng do sự thiếu hụt ATP.

Giai đoạn huyết động: Trong giai đoạn này, một phần tế bào não bị tổn thương vĩnh viễn. Các tế bào cơ tim bắt đầu có dấu hiệu hoại tử, nồng độ ATP trong cơ tim giảm đến mức khiến hoạt động điện của tim ngừng hẳn. Các rối loạn huyết động xảy ra nghiêm trọng.

Giai đoạn chuyển hóa: Nếu không được sơ cứu kịp thời, phần lớn các trường hợp tử vong xảy ra trong giai đoạn này. Tế bào cơ tim và não bắt đầu hoại tử. Các mô còn lại rơi vào tình trạng thiếu máu cục bộ, dẫn đến nhiễm toan cục bộ và toàn phần, nguy cơ tử vong cao.

Ước tính mỗi phút trôi qua, nạn nhân ngừng tuần hoàn mất đi 10% cơ hội sống sót. Vì vậy, hoạt động sơ cấp cứu cần tiến hành nhanh chóng, chuẩn xác hơn bao giờ hết. Việc được đào tạo kỹ năng sơ cứu cơ bản, đặc biệt là hồi sinh tim phổi (CPR) và sử dụng máy sốc tim tự động ngoài (AED), có thể giúp tăng cơ hội sống sót cho nạn nhân.

1. Các bước sơ cứu khi gặp nạn nhân ngừng tuần hoàn

- Kiểm tra phản ứng: Gọi to và lay nhẹ nạn nhân để kiểm tra ý thức.

- Gọi trợ giúp: Gọi cấp cứu 115 và tìm kiếm máy AED gần nhất.

- Kiểm tra nhịp thở: Quan sát ngực nạn nhân xem có di chuyển không.

- Tiến hành CPR: Đặt tay lên giữa ngực nạn nhân, nhấn mạnh và nhanh với tốc độ khoảng 100-120 lần/phút.

- Sử dụng AED: Nếu có máy AED, bật máy và làm theo hướng dẫn.

2. Những sai lầm phổ biến khi sơ cứu ngừng tuần hoàn

- Do dự khi thực hiện CPR: Nhiều người lo sợ làm sai hoặc gây hại nên không dám thực hiện CPR.

- Không gọi cấp cứu ngay lập tức: Việc trì hoãn gọi cấp cứu làm giảm cơ hội sống sót của nạn nhân.

- Nhấn ngực không đủ sâu hoặc không đúng nhịp: Để CPR hiệu quả, cần nhấn ngực sâu khoảng 5-6 cm với tốc độ 100-120 lần/phút.

- Không sử dụng AED khi có sẵn: AED là thiết bị quan trọng giúp khôi phục nhịp tim. Việc chần chừ không sử dụng AED sẽ làm giảm hiệu quả sơ cứu.

3. Cách phòng ngừa nguy cơ ngừng tuần hoàn khi tập luyện thể thao

- Khám sức khỏe định kỳ: Kiểm tra sức khỏe tim mạch để phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn.

- Khởi động kỹ trước khi tập luyện: Giúp cơ thể thích nghi và giảm nguy cơ chấn thương.

- Theo dõi dấu hiệu bất thường: Khi cảm thấy mệt mỏi, đau ngực, chóng mặt, nên dừng tập luyện và kiểm tra sức khỏe.

- Trang bị kiến thức sơ cứu: Học CPR và cách sử dụng AED để sẵn sàng xử lý tình huống khẩn cấp.

Ngừng tuần hoàn là tình trạng nguy hiểm đến tính mạng và có thể xảy ra bất cứ lúc nào, đặc biệt là trong các hoạt động thể thao. Hiểu rõ về các giai đoạn thay đổi sinh lý của cơ thể và nắm vững kỹ năng sơ cấp cứu là cách tốt nhất để tăng cơ hội sống sót cho nạn nhân. Hãy cùng nhau lan tỏa kiến thức sơ cứu, vì một cộng đồng an toàn hơn.

Là đơn vị đào tạo sơ cấp cứu uy tín, mang đến các khóa học sơ cấp cứu chất lượng cao. Tổ chức Giáo dục Sức khỏe Wellbeing thiết kế chương trình học sơ cấp cứu giúp bạn và tổ chức trang bị kỹ năng ứng phó hiệu quả trong các tình huống khẩn cấp. Hãy tham gia khóa học sơ cấp cứu của chúng tôi ngay hôm nay để bảo vệ bản thân và những người thân yêu.