Mất nước - 3 điều bạn cần nên làm với nạn nhân| Wellbeing

Nguyễn Thị Hiên | Điều phối dự án Sơ cứu nhanh - Giành sự sống 

Tổ chức giáo dục sức khỏe Wellbeing 

Mất nước xảy ra khi cơ thể bị mất một lượng dịch mà không được bù đủ.Mất nước có thể bắt đầu tiến triển khi một người mất dịch chỉ 1% trọng lượng cơ thế của mình.Mất từ 2% đến 6% có thể xảy ra khi chơi thể thao vào ngày nóng; lượng nước uống trung bình hằng ngày 2,5 lít.Lượng dịch mất này cần được bù. Ngoài dịch, cơ thể mất các loại muối thiết yếu qua mồ hôi.

1.Nguyên nhân gây ra mất nước

Các nguyên nhân chính của mất nước bao gồm:

• Đổ mồ hôi quá nhiều khi chơi thể thao, đặc biệt trong thời tiết nước

• Phơi nắng kéo dài, hoặc thời tiết nóng ẩm

• Đổ mồ hôi do thân nhiệt tăng khi bị sốt

• Mất nước qua tiêu chảy nặng và nôn

2. Các triệu chứng mất nước thường gặp 

2.1.Mất nước nhẹ đến vừa phải có thể gây ra

• Khô, dính miệng.

• Buồn ngủ hoặc mệt mỏi - trẻ em có thể sẽ ít hoạt động hơn bình thường.

• Khát.

• Giảm lượng nước tiểu - ít hơn sáu tã ướt một ngày cho trẻ sơ sinh và tám giờ hoặc hơn mà không đi tiểu cho trẻ lớn và thiếu niên.

• Rất ít hoặc không có nước mắt khi khóc.

• Cơ yếu.

• Nhức đầu.

• Chóng mặt hoặc nhầm lẫn.

2.2.Mất nước nghiêm trọng, một cấp cứu y tế có thể gây ra

• Khát tột cùng.

• Quấy khóc hoặc buồn ngủ ở trẻ sơ sinh và trẻ em; dễ cáu gắt và sự nhầm lẫn ở người lớn.

• Rất khô miệng, da và màng nhầy.

• Thiếu ra mồ hôi.

• Đi tiểu ít hoặc không có - bất kỳ nước tiểu được sản xuất sẽ được tối màu vàng hoặc màu hổ phách.

• Mắt trũng.

• Da khô héo và thiếu tính đàn hồi và không "trả lại" khi chèn ép vào.

• Ở trẻ sơ sinh, thóp trũng - sự mềm điểm trên đỉnh đầu của bé.

• Huyết áp thấp.

• Nhịp tim nhanh.

• Sốt.

• Trong các trường hợp nghiêm trọng nhất, mê sảng hay bất tỉnh.

3.Các biến chứng của mất nước thường gặp 

Mất nước có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Nhiệt chấn thương: Không đủ lượng chất lỏng kết hợp với tập thể dục mạnh mẽ và đổ mồ hôi nặng có thể dẫn đến tổn thương nhiệt , khác nhau ở mức độ từ nhẹ đến chuột rút nhiệt nhiệt kiệt sức để say nắng có khả năng đe dọa tính mạng .

• Não phù nề:Thông thường, các chất lỏng bị mất khi đang mất nước chứa cùng một lượng natri trong máu. Mặc dù vậy, trong một số trường hợp có thể mất natri nhiều hơn chất lỏng. Để bù đắp cho mất mát này, cơ thể sản xuất hạt kéo nước lại vào tế bào. Kết quả là các tế bào có thể hấp thụ quá nhiều nước trong quá trình bù nước làm cho chúng bị sưng tấy và vỡ. Hậu quả là đặc biệt nghiêm trọng khi các tế bào não bị ảnh hưởng.

• Động kinh. Những xảy ra khi phóng điện bình thường trong não trở nên vô tổ chức, dẫn đến co thắt cơ bắp không tự nguyện và đôi khi để mất ý thức.

• Sốc giảm lưu lượng máu:Đây là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của mất nước. Nó xảy ra khi lượng máu thấp gây giảm huyết áp và giảm tương ứng lượng ôxy đến các mô. Nếu không được điều trị, sốc nặng có thể gây ra cái chết chỉ trong vài phút.

• Suy thận: Vấn đề này có khả năng đe dọa tính mạng xảy ra khi quả thận không còn có thể loại bỏ chất lỏng dư thừa và chất thải từ máu. 

• Hôn mê và tử vong. Khi không được điều trị kịp thời và thích đáng, mất nước nặng có thể gây tử vong.

4.Sơ cấp cứu với nạn nhân mất nước 

4.1.Mục đích sơ cấp cứu 

Mục đích của sơ cứu là bù nước và muối bị mất thông qua dung dịch điện giải.Bù lại nước khá dễ,còn dung dịch điện giải có thể giúp thay thế muối bị mất 

4.2.Các bước sơ cấp cứu

Bước 1: Trấn an nạn nhân.Giúp họ ngồi xuống. Cho nạn nhân uống nhiều nước.Bù lại nước khá dễ, còn các dung dịch điện giải có thể giúp thay thế muối

Bước 2: Nếu nạn nhân bị chuột rút. Kéo cơ và xoa bóp cho nạn nhân, khuyên nạn nhân nên nghỉ ngơi

Bước 3: Theo dõi và ghi lại tình trạng của nạn nhân. Nếu nạn nhân tiếp tục yếu đi, hãy tìm tư vấn y tế ngay lập tức.

      Để ngăn ngừa mất nước, tiêu thụ nhiều chất lỏng và các thực phẩm giàu nước như trái cây và rau quả. Chất lỏng có thể thu được không chỉ từ nước mà còn từ đồ uống và thực phẩm khác. Nhưng, nếu đang tập thể dục, không chờ đợi cho khát để theo kịp với chất dịch mất đi.

Để nắm rõ hơn các kỹ năng sơ cứu trong các tình huống khẩn cấp, bệnh thường gặp, quý độc giả có thể tham khảo thêm thông tin tại các Khoá học từ Wellbeing: Tại Đây

Xem thêm: 

Nghẹt thở trẻ em phải làm sao?

Nghẹt thở người lớn phải làm sao?